آشنایی با ساختار اتاق تمیز، امروزه، برای ساخت اتاق تمیز،از پانل ها به جهت سرعت در اجرا و کیفیت استفاده میشود. پنل ها بوسیله یک پی وی سی یا آلومینیومی به یکدیگر محکم میشوند. در طراحی آن فلش سیستم بکار می رود.
اتاق تمیز چیست و چگونه ساخته میشود؟
امروزه، برای ساخت اتاق تمیز،از پانل ها به جهت سرعت در اجرا و کیفیت استفاده میشود. پنل ها بوسیله یک پی وی سی یا آلومینیومی به یکدیگر محکم میشوند. در طراحی آن فلش سیستم بکار می رود. بطوری که پانل ها و درب پنجره ها به دلیل هم باد بودن و هم راستا بودن به یکدیگر تسلط دارند.درب ها در 2 نوع تک لنگه و دو لنگه،با ارتفاع و عرض مناسب و استاندارد قابل تولید است.
درب ها از جنس پانل بوده بطوریکه نوع ورق ها در دو طرف آن و پوشش رنگ و ضخامت پوشش رنگ با تنوع متفات با پانل های تولیدی شرکت کوهسار بنیس یکسان بوده و نوع دستگیره ها و یراق آلات با جنس های متفاوت و متناسب با شرایط GMP میباشد.شرکت کوهسار بنیس قابلیت تولید درب هایی از جنس استیل با گریدهای مختلف را دار می باشد.پنجره ها به صورت دو جداره تهیه میگردد. نوع اتصال پنجره ها یه صورت فلش سیستم و مطابق با پانل ها و دری ها می باشد.
سایز پنجره ها به نحوی است که می توان متاسب با عرض پانل ها و به تعدا پانل های تعبیه شده در دیوارهای اتاق تمیز گسترش داد.فریم پنجره های آلومینیومی و شیشه های دو جداره پر شده از گاز خنثی یا سیلیکژل می باشد.استفاده از قفل های اثر انگشتی از دیگر مزایای دربهای تولید شرکت کوهسار بنیس می باشد.
اتاق تمیز چیست؟
كلين روم يا اتاق تميز مكانی ست، بسيار تميز و مناسب كه از نظر قطر ذرات معلق در هوا، گرد و غبار در حد ميكرون و زير ميكرون‚ رطوبت‚ سرما‚ گرما و فشار تحت كنترل باشد. با پيشرفت‌هايی كه روز به روز در ابعاد گوناگون علمی و صنعتی حاصل میشود. تجهيزات و دستگاه‌های بسيارحساس و دقيق ساخته میشود كه بدون داشتن اتاق تميز يا كلين روم ساخت آنها ميسر نيست.
با توجه به اينكه هر انسان در هر بازدم بين 40000 تا44000 ذره از خود ساطع میكند كاركردن درون اين اتاق‌ها شرايط ويژه ای از نظر صحبت كردن‚ راه رفتن‚ نشستن و كار كردن و تهویه مطبوع دارد‚ حتی بعضی وقت‌ها نياز است كه از صحبت كردن جلو گيری شود و ارتباط با زبان اشاره باشد. پيشرفت بشر در شاخه‌های گوناگون علمی و صنعتی مديون اينگونه محيط‌های كنترل شده میباشد كه توانسته موشكی را بر سطح ماه بنشاند و يا ويفر انواع آیسی‌ها را بسازد.
استاندارد کلین روم:
به طور دقیق‌تر طبق استاندارد ISO 14644-1 اتاق تمیز، اتاقی است که تراکم عددي ذرات هوا در آن قابل کنترل باشد و به نحوی ساخته شود که تعداد ذرات معلق در فضا از حد مجاز بیشتر نشود (متناسب با نیازمندی آن فضا) و پارامترهای مرتبط دیگر از جمله دما، رطوبت و فشار نیز تحت کنترل قرار گیرد. اتاق تمیز اصولا به محیطی گفته میشود که جهت تولید و یا تحقیقات علمی و صنعتی در آن فعالیت‌هایی صورت می‌گیرد و در این محیط مقدار آلاینده‌های زیست محیطی بسیار پایین‌تر از حد معمول فضای یک محیط بسته میباشد.
آلاینده‌های معمول عبارتند از: گرد و غبار،میکروب‌های معلق در فضا و بخار مایعات محیطی. بطور دقیق‌تر کلاس های مختلف اتاق تمیز محیطی با آلایش کنترل شده ذرات معلق در فضاست که در هر متر مکعب آن تعداد معینی ذره موجود است. بطور مثال در ساختار تعریف شده در ISO 9 برای اتاق‌های تمیز تعداد کمتر از ۳۵۵ میلیون ذره در هرمتر مکعب تشریح شده‌است.
ساخت اتاق تمیز معمولا در خطوط تولید حساس همچون خطوط داروسازی، صنایع الکترونیک و میکروالکترونیک، غذایی، بیمارستان‌ها و ... بکار میرود ، در این محیط میزان گرد و غبار، میکروب‌های هوازی، ذرات معلق و بخارات شیمیایی در سطح پایین و کنترل شده‌ای نگه داشته میشوند.ذرات معلق در اتاق‌های تمیز معمولا بر اساس سایز ذرات در واحد متر مکعب و یا فوت مکعب نمایش داده میشوند.
به عنوان مثال در کلاس تمیز 100،000 میزان ذرات بزرگ‌تر از 0.5 میکرون باید کمتر از 100000 عدد در فوت‌مکعب باشد و همین میزان در کلاس 100 کمتراز 100 ذره در فوت‌مکعب میباشد. قابل ذکر است موی انسان دارای قطر 75-100 میکرون میباشد که 200 برابر بیش از یک ذره 0.5 میکرونی میباشد .
مشخصات فنی اتاق های تمیز کوهسار بنیس:
1.عدم ذره زایی
2.عایق حرارتی برودتی و صوتی
اتاق تمیزچیست؟
تجهیزات اتاق تمیز:
1.ساندویچ پانل سقفی اتاق تمیز
2.ساندویچ پانل دیواری اتاق تمیز
3.اگزاست فن
4.درب اتاق تمیز هم باد
5.درب اتاق تمیز غیر هم باد
6.پس باکس
7.پنجره اتاق تمیز
کلین روم یا اتاق تمیز چه کاربردهایی دارد؟
از جمله کاربرد‌های این پانل در کارگاه‌های تولیدی مواد غذایی ، تولید دارو ، آزمایشگاه‌ها ، تجهیزات بیمارستانی مثل تهویه مطبوع اتاق عمل و جراحی و … است. ضخامت این پانل‌ها بسته به کاربرد آن از ۴ تا ۱۵ سانتی متر است.
الکترونیک :
صفحات تصویر تخت و لوله‌های آندوسکوپی، کامپیوترها
نیمه‌رسانا:
تولید مدارهای تجمع که در کنترل و حافظه کامپیوتر بکار میرود.
میکرومکانیک:
ژیروسکوپ‌ها، یاتاقان‌های ظریف
اپتیک:
لنزها، فیلم فتوگرافی، تجهیزات لیزر
بیوتکنولوژی:
آنتیبیوتیک، مهندسی ژنتیک
داروسازی‌ها:
مواد دارویی سترون، محلول‌های سترون
تجهیزات پزشکی:
سوپاپ قلب، سامانه‌های مجرای قلبی
صنایع غذایی:
تولید نوشیدنی‌ها و غذا
اتاق تمیز در ایران در صنایع داروسازی،صنایع خودروئی، کامپیوتر، صنایع فضائی، صنایع غذائی، صنایع اپتیک، ساخت دی‌وی‌دی و الکترونیک و بسیاری صنایع دیگر استفاده میشود.
در دوش هوا از فشار بالای هوای تصفیه شده برای زدودن ذرات آلاینده‌های انباشته شده روی تجهیزات و کارکنان استفاده میشود، تجهیزات دوش هوا قبل از محیط اتاق تمیز یا کلین روم تعبیه میشود. آلودگی‌هایی مانند ذرات گرد و غبار یا دیگر آلاینده‌های اضافی باقیمانده روی فرد پاک میشود. هوای اسپری شده در چندین جهت دمیده میشود و در بعضی مدل‌ها سرعتی بالاتر از ۲۵ متر بر ثانیه دارد.
اتاق تمیز چند نوع دارد؟ انواع کلین روم
از نظر جریان هوا ، اتاق‌های تمیز به طور کلی به سه نوع تقسیم میشوند :
جریان لامینار ( یکسویه ): اتاق‌های تمیز با جریان لامینار به عنوان اتاق‌های تمیز جریان آرام و یک سویه نیز شناخته میشوند. در اتاق تمیز با جریان یکسویه در مقایسه با دو نوع دیگر ، از حجم هوای بیشتری استفاده میشود و تعداد تعویض هوا در ساعت بسیار بیشتر میباشد، بنابراین در این نوع از اتاق‌های تمیز درجه بالاتری از تمیزی قابل دستیابی میباشد. فیلترهای بازده بالا ( هپا - اولپا ) در مسیر هوای ورودی و در سقف نصب می‌گردند و هوا با سرعت ۰/۳ تا ۰/۵ متر بر ثانیه از آنها وارد اتاق تمیز شده و از طریق کف اتاق و پایین دیوارها از اتاق خارج میشود.
اتاق‌های تمیز با جریان لامینار خود به دو نوع افقی و عمودی تقسیم میشوند :
در حالت عمودی جریان هوا از بالا به سمت پایین بوده و در نوع افقی ورودی هوا در بالای دیوار و خروجی آن در سمت مقابل و در پایین دیوار میباشد. اغلب اتاق‌های تمیز با جریان لامینار به صورت جریان هوای عمودی ساخته میشوند با این نوع جریان هوا ، ذرات معلق به سمت پایین جاروب میشوند. علاوه بر این ساخت این نوع از اتاق تمیز نسبت به جریان افقی آسان‌تر بوده و همچنین هزینه آن کمتر میباشد.
جریان غیر لامینار: اتاق‌های تمیز با جریان غیرلامینار به عنوان اتاق‌های تمیز جریان توربولنت و جریان غیر یک سویه نیز شناخته میشوند.
جریان مخلوط
جریان هوا در کلین روم چگونه است؟
جريان تصادفی:
در اين نوع طراحی ،فيلترهای HEPA به صورت تصادفی در كليه قسمت‌های اتاق تميز قرار گرفته و هوای تميز را به داخل اتاق منتقل می كند. جريان هوای تصادفی معمولا" بالاتر از كلاس 1000 می باشد.
جريان هوا به صورت لايه‌های موازی و افقی: جريان هوا به صورت لايه‌های موازی از فيلترهای HEPA خارج شده و به صورت افقی و مداوم از يك طرف به طرف ديگر هدايت میشود.
جريان هوا به صورت لايه‌های موازی و عمودی:
در اين شكل جريان هوا از فيلترهای هپا كه در سقف اتاق تميز تعبيه شده است به صورت مداوم خارج و از دريچه‌های خروجي كه معمولا در قسمت‌های پائين ديوارهای اتاق نصب شده اند خارج میشود.جريان عمودی هوا امكان كار روی سطوح افقی را فراهم می كند.
چند روش برای پایش اتاق تمیز وجود دارد؟
جهت پايش اتاق‌های تميز روش‌های متفاوتی وجود دارد.
استفاده از دستگاه ذره شمار يا پارتيک كانتر
بررسی جريان هوادر اتاق تميز
استفاده از محيط‌های كشت در نقاط مختلف اتاق تقسيم
دستگاه ذره شمار يا پارتيكل كانتر: دستگاهی است كه برای اندازه گيری تعداد ذرات موجود در حجم معينی از هوا مورد استفاده قرار می‌گيرد.اين دستگاه حجم معينی از هوای مورد آزمايش را بلعيده و پس از تجزيه آن،ذرات در ابعاد مختلف را تفكيك و شمارش میكند.
استفاده از محيط‌های كشت در پايش اتاق تميز: می‌توان از محيط‌های كشت باكتريايی مثل بلاد آگار و محيط‌های كشت قارچی مثل سابرو دكستروز آگار استفاده كرد. برا اين منظور پليت‌های حاوی محيط‌های كشت بلاد آگار را در چندين نقطه اتاق تميز قرار داده و درب آنها را به مدت حداقل نيم ساعت باز می‌گذاريم و سپس درب آنها را بسته و در دمای 37 درجه سانتيگراد به مدت حداقل 48 ساعت انكوبه میكنيم و از نظر ظهور و رشد كلنی باكتريایی بررسی میكنيم.
در مورد محيط كشت سابرو دكستروز آگار از همين روش استفاده میكنيم، اما آنها را در دمای اتاق و به مدت 14 روز نگهداری و سپس از نظر ظهور و رشد كلنی قارچی بررسی میكنيم.
خصوصيات لباس‌های كاركنان در اتاق تميز :
خصوصيات لباس‌های كاركنان در اتاق تميز و يا آزمايشگاه با سطح زيستی 3
جنس لباس:
لباس بايد از جنسی باشد كه از خود ذره آزاد نكند، قابل تميز شدن و پاک سازی باشد. فاقد شارژ الكتريكی بوده و ميكروارگانيسم‌ها را به خود جذب نكند. مقاوم به مواد شيميايی و قابل اتوكلاو باشد. و از جنس 100% پلی استر انتخاب شود.
مدل لباس:
لباس يكسره ويژه آقايان و خانم‌ها ، فاقد جيب و كمر و قابل تنظيم (كش دار)، دارای زيپ در جلوی لباس كه می‌تواند از جنس استيل و يا غير فلزی باشد. آستين گشاد و دارای سر آستين‌های مچ دار و كشی با قابليت بالا رفتن.
نوع كفش:
پاپوش ضد لغزش با كف صاف لاستيكی و قابل اتوكلاو شدن .
سرپوش و ماسک:
سرپوش از جنس لباس كه كاملا سر را پوشانده و حالت مقنعه داشته و ماسک آن بوسيله دكمه به سرپوش متصل میشود.
خصوصيات لباس‌های كاركنان در آزمايشگاه‌های توليدی با سطح ايمنی زيستی 1و2
رفتار و مقررات در اتاق تميز:
دست ها، ناخن‌ها و صورت را بايد تميز نگه داشت .
هرگز در اتاق تميز نبايد موها را درست نمود و يا شانه كرد .
از جواهرات روd دست و سينه نبايد استفاده كرد .
كليد، سيگار، سكه، مداد، دستمال، شانه، موبايل و ورود هر گونه جسم خارجی به اتاق تميز ممنوع است .
خوردن و آشاميدن در اتاق تميز ممنوع میباشد .
از كارهايی مانند: خاراندن، ماليدن و ساييدن دستها و يا بازی كردن با موها و اعمال مشابه آن بايد خودداری كرد .
استفاده از لباس‌های مخصوص بيرون در اتاق‌های تميز ممنوع میباشد .
انجام كار بايد روی سطوح تميز و پاک صورت گيرد .
حركت در اتاق تميز بايد به آرامی و بسيار آهسته صورت پذيرد .
بايد مطمئن بود كه قسمت‌های كار قبل از شروع كار تميز شده باشد .
قیمت طراحی کلین روم:
هزینه اتاق تمیز به عوامل زیادی بستگی دارد.کلاس اتاق تمیز، ابعاد آن، تجهیزات اتاق تمیز، هزینه طراحی و اجرا،نوع کاربری اتاق و بسیاری از عوامل دیگر بستگی دارد.